Cây vọng cách hay còn gọi là cây cách, cách núi, bọng cách, lá cách... có tên khoa học Premna corymbosa Rottl. ex Willd, thuộc họ cỏ roi ngựa, cây bụi cao, nhiều nhánh, mọc thẳng.

Lá vọng cách là dạng đơn nguyên mọc đối chữ thập. Lá dài 16cm, rộng 12cm, có ít lông ở dưới và phần gân lá. Hoa vọng cách ở đầu cành màu trắng xám. Quả hình tròn, khi chín có màu đen.

Ở nước ta, lá vọng cách mọc phổ biến ở khắp nơi có thể dùng làm gia vị trong chế biến món ăn như: Xào thịt gà, lươn, ếch... Ngoài ra, lá vọng cách còn dùng làm các món gỏi, bánh xèo... Bởi loại lá này có đặc điểm là mùi hơi hăng nhưng khi ở nhiệt độ cao lại có mùi thơm, khử mùi tanh ở các loại thực phẩm.

Trong Y Học Cổ Truyền lá vọng cách có vị đắng nhẹ, tính mát, quy vào tâm, can, tỳ. Người ta thường dùng lá và rễ cây vọng cách để phòng và chữa bệnh như:

• Bệnh gan nhiễm mỡ;
• Viêm gan;
• Hạ men gan
• Hạ huyết áp;
• Thông tiểu;
• Trị nhức mỏi;
• Điều hoà kinh nguyệt;
• Thông tiểu.

Lá vọng cách có thể dùng đơn độc hoặc kết hợp với các loại dược liệu khác để tăng thêm dược tính khi chữa bệnh.

Lá vọng cách mọc phổ biến, được dùng nhiều trong các bài thuốc chữa bệnh. Trên thực tế chưa có tài liệu khoa học nào nghiên cứu cụ thể về loại lá vọng cách dùng để chữa bệnh. Tuy nhiên, trong dân gian cũng truyền tai nhau nhiều bài thuốc hay chữa bệnh từ lá vọng cách.

3.1. Lá vọng cách chữa bệnh gan

Một số tài liệu cũng chỉ ra trong lá vọng cách có chứa:

• Premnin;
• Ganiarin;
• Tinh dầu thơm;
• Chất màu vàng.

Cao lỏng từ lá vọng cách có khả năng làm giảm men gan. Trong mô hình gây viêm, cao lỏng từ lá vọng có công dụng:

• Giảm phù;
• Giảm dịch rỉ ra do viêm;
• Giảm hàm lượng protein.

Các kết quả này có hiệu quả đồng nhất với công dụng bảo vệ gan mà lá vọng cách đang được dùng trong dân gian, chính vì thế, lá vọng cách có thể dùng để chữa các bệnh gan, điển hình là gan nhiễm mỡ.

Chuẩn bị các thảo dược như:

• Lá vọng cách:
• Lá dành dành;
• Đậu đen;
• Cỏ mần trầu;
• Râu ngô;
• Nhân trần.

Các dược liệu đem sao vàng, hạ thổ sau đó sắc lấy nước uống. Chú ý, uống khi thuốc còn ấm trước bữa ăn khoảng 30 phút để đạt được hiệu quả cao

Với tình trạng gan nhiễm mỡ cấp thì uống bài thuốc từ lá vọng cách trong vòng 1 tháng. Nếu bệnh mạn tính cần dùng trong 1 – 3 tháng mới có hiệu quả. Bệnh cấp tính uống trong vòng 30 ngày, bệnh mãn tính cần uống kiên trì trong 1-3 tháng.

Ngoài ra, bạn cũng có thể dùng bài thuốc từ lá vọng cách và cà gai leo để tăng cường chức năng gan.

3.2. Lá vọng cách chữa bệnh kiết lỵ

Trong dân gian, lá vọng cách còn được dùng trong việc điều trị kiết lỵ.

Chuẩn bị:

• Lá vọng cách rửa sạch;
• Đường kính;
• Cối giã;

Cách làm:

• Lá vọng cách đem giã nát;
• Thêm vào 1 chút nước;
• Đun sôi;
• Chắt lấy nước;
• Thêm chút đường.

Uống trực tiếp nước lá vọng cách này ngày 1 lần khoảng 1 chén 30 - 40ml. Với trẻ em thì giảm nửa liều so với người lớn.

Nếu không có lá vọng cách tươi thì có thể dùng lá khô và sao vàng rồi đun sôi lấy nước uống. Cho khoảng 600ml nước đun cô đặc lá vọng cách còn 200ml rồi chia 2 lần và uống.