Trong sản xuất, gia công thực phẩm chức năng có nhất nhiều dạng bào chế như: viên nang, viên nén, viên hoàn, bột, cốm, siro… Đây là các dạng bào chế thực phẩm chức năng thông dụng và phổ biến nhất hiện nay, vậy đâu là dạng bào chế đem lại hiệu quả nhất cho sản phẩm? Hãy cùng Bách Thảo Dược tìm hiểu nhé!

Có các dạng bào chế nào tại Bách Thảo Dược

Dạng viên nén

Viên là dạng bào chế phổ biến và thông dụng nhất hiện nay. Đây là dạng bào chế rắn, mỗi viên là một đơn vị phân liều, dùng để nhai, uống, ngậm, đặt hoặc hòa vào nước để uống… Viên nén được sử dụng rộng rãi do có rất nhiều ưu điểm vượt trội.

• Về mặt sử dụng, với ưu điểm chung của dạng viên là đã chia liều 1 lần tương đối chính xác, thể tích thường gọn nhẹ, ở thể rắn, việc vận chuyển và sử dụng trở nên dễ dàng, rất thuận tiện và đơn giản.
• Diện sử dụng rộng: có thể nuốt, nhai, ngậm, pha thành dung dịch hay hỗn dịch để uống…
• Ngoài ra, trên mặt viên có thể có ký tự để nhận biết tên sản phẩm.
• Xét về mặt công nghệ, trong viên nén hoạt chất cũng ổn định hơn, tuổi thọ dài hơn so với dạng lỏng, dạng bột do hạn chế được sự tiếp xúc của hoạt chất với các yếu tố thúc đẩy phản ứng phân hủy như oxy, không khí, nước hoặc ẩm.
• Viên nén có thể kết hợp nhiều hoạt chất.
• Viên nén dễ che giấu mùi vị khó chịu của hoạt chất do bản thân việc nén hoạt chất với các tá dược giúp hạn chế bớt mùi vị và đặc biệt có thể sử dụng nhiều công nghệ bao phim giúp tăng tính thẩm mỹ và hạn chế tối đa mùi vị khó chịu.
• Ngoài ra có thể áp dụng nhiều công nghệ tiên tiến giúp bảo vệ hoạt chất như bao chống ẩm, bao tan trong ruột, hoặc các công nghệ kiểm soát giải phóng hoạt chất giúp kéo dài thời gian tác dụng hoặc khu trú tác dụng tại đích.
• Cuối cùng, xét về mặt sản xuất, đây là dạng dễ đầu tư sản xuất lớn, giúp hạ giá thành sản phẩm.

Ngoài các ưu điểm trên, viên nén cũng có một số hạn chế sau:

• Không phải tất cả các dược chất đều điều chế được thành viên nén.
• Sau khi dập viên do chịu tác dụng của lực nén, và có thể cả tá dược, diện tích tiếp xúc của dược chất với môi trường hòa tan giảm, với hoạt khó tan hoặc ít tan, sinh khả dụng của hoạt chất sẽ bị giảm.
• Trong quá trình bào chế viên nén, tùy vào công nghệ sử dụng, độ ổn định của hoạt chất vẫn có thể bị ảnh hưởng bởi các yếu tố trong quá trình bào chế như: lực nén, ẩm, nhiệt, tá dược…

Dạng viên hoàn

Viên tròn là dạng rắn hình cầu được bào chế từ bột hoạt chất, dược liệu hoặc chiết xuất dược liệu và tá dược theo khối lượng nhất định, dùng để uống. Dạng viên tròn thường gặp nhất trong bào chế thuốc đông y hoặc thực phẩm chức năng từ dược liệu, còn được gọi là viên hoàn.

Ngoài các ưu điểm chung của dạng viên rắn như hoạt chất ổn định, ít bị biến chất, có thể phối hợp nhiều loại hoạt chất, thể tích gọn nhẹ dễ vận chuyển và bảo quản, viên tròn cũng có thể áp dụng các công nghệ bao giúp che giấu mùi vị hoạt chất, bảo vệ hoạt chất hoặc khu trú tác dụng. Viên tròn có một số ưu điểm chính sau: kĩ thuật bào chế đơn giản, không đòi hỏi các trag thiết bị phức tạp, dễ sản xuất.

• Về nhược điểm, khó tiêu chuẩn hóa về mặt chất lượng là điểm yếu chính của dạng này do biến thiên khối lượng khá lớn.
• Đặc biệt thuốc hoàn dược liệu được bào chế từ các thảo dược chưa biết rõ hoạt chất, việc đánh gía chất lượng gặp nhiều khó khăn.
• Ngoài ra viên hoàn bào chế ở quy mô nhỏ khó đảm bảo vệ sinh.

Dạng viên nang (Viên nang cứng - viên nang mềm)

Viên nang được chia thành hai loại:

• Viên nang cứng (vỏ nang cứng bao gồm 2 phần thân và nắp lồng khít với nhau). Với loại nang cứng, khả năng hấp thụ nước và tan nhanh chóng trong cơ thể, giúp người uống cảm thấy dễ dàng hơn so với việc uống trực tiếp. Nang cứng thường được sử dụng để chứa các hoạt chất được bào chế ở dạng bột hay cốm nghiền nhỏ.
• Viên nang mềm (vỏ nang là một khối thống nhất, mềm dẻo dai). Viên nang mềm được sản theo từng công đoạn sản xuất, bơm đầy và đóng với vỏ thuốc dẻo chứa thành phần gelatin. Tùy vào hàm lượng và loại gelatin ảnh hưởng đến độ mềm dẻo và đàn hồi của vỏ nang mềm. Nang mềm thường được sử dụng để chứa các hoạt chất được bào chế ở dạng hỗn dịch, dung dịch…

Ưu điểm:

• Về mặt sử dụng, dạng bào chế thực phẩm chức năng dạng nang có ưu điểm là dễ nuốt do hình dạng thuôn, bề mặt vỏ nang bóng; tiện dùng và dễ bảo quản, vận chuyển vì đã được phân liều đóng gói gọn giống như viên nén.
• Về mặt sản xuất, viên nang dễ áp dụng cho sản xuất lớn, năng suất cao. Tính sinh khả dụng cao do công thức bào chế thường đơn giản ít tá dược và ít tác động của các kỹ thuật bào chế so với viên nén; vỏ nang thường dễ tan rã để giải phóng dược chất.

Tuy nhiên với các hoạt chất kích ứng đường tiêu hóa thì không nên đóng nang vì sau khi vỏ nang vỡ sẽ giải phóng ồ ạt dẫn đến tập trung nồng độ hoạt chất cao tại nơi giải phóng hoạt chất gây kích ứng mạnh tại điểm đó.

Dạng cốm, bột

• Dạng bột là dạng bào chế rắn khô tơi, được bào chế từ một hoặc nhiều loại bột (hoạt chất hoặc chiết xuất thảo dược) có kích thước xác định bằng cách trộn đều thành hỗn hợp đồng nhất, dùng để uống hoặc dùng ngoài.
• Dạng cốm là dạng bào chế rắn, thường được bào chế từ bột hoạt chất và tá dược dính để tạo thành hạt nhỏ xốp đường kính 1-2 cm. Thuốc cốm là dạng đặc biệt thích hợp cho trẻ em.

Ưu điểm chính của dạng này là kỹ thuật đơn gản, không đòi hỏi phức tạp. Dạng rắn nên dễ đóng gói và vận chuyển. Ít tương tác, tương kỵ hơn so với các dạng lỏng nên có thể phối hợp nhiều loại hoạt chất khác nhau trong cùng công thức. Quá trình báo chế không chịu tác động của nhiệt, ẩm, lực nén; tương đối bền trong bảo quản; tuổi thọ kéo dài; thích hợp với các hoạt chất dễ bị thủy phân, dễ bị oxy hóa, dễ bị biến chất trong quá trình sản xuất.

Ngoài ra, do diện tích tiếp xúc lớn, không chịu tác ảnh hưởng của lực nén và tá dược dính nên dễ hòa tan và giải phóng hoạt chất nên sinh khả dụng cao hơn các dạng thuốc rắn khác. Tuy nhiên, chính diện tích tiếp xúc lớn nên dễ hút ẩm, do đó bao bì cần có khả năng kháng ẩm tốt, một số hoạt chất nhạy cảm cần đóng trong các loại bao bì hút chân không hạn chế sự tiếp xúc của hoạt chất với không khí và hơi nước.

Dạng dung dịch

• Dung dịch nước là dạng bào chế hòa tan một hoặc nhiều hoạt chất hoặc chiết xuất thảo dược trong dung môi là nước. Do thực phẩm chức năng sử dụng đường uống nên trong dung dịch nước thường sử dụng thêm các tá dược tạo ngọt và tạo mùi để tạo mùi vị thơm ngon dễ uống cho sản phẩm. Vì vậy, dạng dung dịch nước thường được sử dụng trong bào chế thực phẩm chức năng dạng dung dịch.
• Siro cũng có bản chất tương tự, tuy nhiên siro thường lỏng và sánh hơn dung dịch nước do trong siro chứa một tỷ lệ đường cao khoảng 56-64%, được điều chế bằng cách hòa tan hoạt chất vào siro đơn (dung dịch có hàm lượng đường cao 165g đường/100g nước và chưa có hoạt chất) hoặc hoà tan đường vào dung dịch dược chất.

Thực phẩm chức năng dạng dung dịch có ưu điểm là hoạt chất đã được hòa tan sẵn trong sản phẩm do đó, hấp thu nhanh hơn so với các dạng thuốc rắn, không gây kích ứng khi tiếp xúc với niêm mạc. Việc sử dụng dạng dung dịch cũng rất thuận tiện, đặc biệt đối với trẻ nhỏ, người già, người khó nuốt.

Mặc dù vậy, thực phẩm chức năng dạng dung dịch thường có độ ổn định kém, do các phản ứng thủy phân, racemic hóa, tạo phức, tương kỵ, sự phát triển của vi khuẩn, nấm mốc xảy ra nhanh và dễ dàng hơn, dẫn đến phân hủy dược chất, phá hỏng sản phẩm.

Nên chọn dạng bào chế nào? Dạng bào chế nào đem lại hiệu quả tốt nhất?

Các dạng bào chế sở hữu nhưng ưu điểm và nhược điểm khác nhau, vì thế từng loại sẽ được "ưu tiên" lựa chọn hơn khi phù hợp với tính chất của sản phẩm hay đối tượng mà sản phẩm hướng đến.

Ví dụ:

• Với đối tượng là người cao tuổi, trẻ nhỏ hay những người gặp vấn đề về khó nuốt. Ưu tiên lúc này là dạng sản phẩm có kết cấu nhỏ, mềm như viên nang, viên hoàn hay dung dịch
• Với các dòng sản phẩm hỗ trợ cải thiện bệnh lý cần hàm lượng dược chất cao, lựa chọn an toàn và tối ưu được khuyên dùng là dạng viên nén...

Bên cạnh đó có những hoạt chất sẽ phát huy hiệu quả ở dạng rắn, có hoạt chất sẽ an toàn hơn khi ở dạng lỏng,... Điều này, bạn sẽ được các cán bộ chuyên môn giàu kinh nghiệm tại nhà máy Bách Thảo Dược hỗ trợ tư vấn và hoàn thiện trong quá trình nghiên cứu, xây dựng công thức.

Không chỉ thế, với hệ thống máy móc, dây chuyền sản xuất đạt chuẩn GMP, Bách Thảo Dược còn giúp bạn tối ưu, hạn chế tối đa các nhược điểm của từng dạng bào chế.

Tổng kết, không có dạng bào chế nào là hiệu quả nhất, chỉ có dạng bào chế phù hợp nhất. Bạn đang có ý tưởng về kinh doanh TPCN cần tư vấn trọn gói từ A-Z, hãy liên hệ ngay với Bách Thảo Dược để được hỗ trợ sớm nhất!

Bách Thảo Dược không ngừng nghiên cứu, phát triển & sản xuất những sản phẩm chất lượng, hiệu quả, an toàn cho các thương hiệu với nguồn dược liệu đa dạng, đạt chuẩn.

Nhà máy sản xuất TPCN Bách Thảo Dược tự hào là đơn vị đạt chuẩn GMP mang đến những dịch vụ chuyên nghiệp, uy tín trong lĩnh vực sản xuất TPBVSK. Liên hệ với chúng tôi tại:

NHÀ MÁY SẢN XUẤT TPCN BÁCH THẢO DƯỢC GMP

Văn phòng: BT06-23, Biệt thự Ngoại Giao Đoàn, Bắc Từ Liêm, Hà Nội

Nhà máy: Lô Q - 6, KCN Tràng Duệ, Thuộc Khu Kinh Tế Đình Vũ - Cát Hải, Xã An Hoà, Huyện An Dương, Hải Phòng

Hotline: 0888846969

Email: bachthaoduoc.com@gmail.com