Lo ngại tác dụng phụ của thuốc tây, ngày càng nhiều bệnh nhân tìm đến các loại thảo dược thiên nhiên để chữa bệnh xương khớp. Dưới đây là 5 loại cây thuốc quý chữa bệnh xương khớp hiệu quả.

Độc hoạt

Độc hoạt là tên gọi để chỉ thân và rễ của nhiều loại cây khác nhau. Trong đó một số vị chính là: Xuyên độc hoạt (Radix Angelicae tuhuo); Hương độc hoạt (Radix Angelicae pubescentis); Ngưu vĩ độc hoạt (Radix Heraclei hemsleyani); Cửu nhãn độc hoạt (Rhizoma Araliae cordatae).

Theo các tài liệu cổ, Độc hoạt có vị cay, tính ôn, vào hai kinh can thận có tính chất đuổi phong hàn, khử thấp, hết đau. Chuyên dùng trong các trường hợp bệnh nhân bị phong hàn, các khớp xương và lưng gối đau nhức (bất kể mới đau hay đau lâu ngày), chữa đau đầu, đau răng. Tuy nhiên, những người âm hư hỏa vượng, huyết hư không phong phàn thực tà thì không dùng được.

Phân bổ, thu hái và chế biến. Độc hoạt hiện chưa thấy mọc tự nhiên ở Việt Nam nhưng có nơi đã dùng rễ cây Tiền hồ với tên Độc hoạt. Vào các tháng 4-10, người ta sẽ đào lấy rễ Độc hoạt, cắt bỏ phần thân, rửa sạch đất cát. Sau đó phơi hay sấy khô là được.

Đơn thuốc có Độc hoạt dùng để chữa đau nhức xương khớp: Độc hoạt 5g, đương quy 3g, phòng phong 3g, phục linh 3g, nhân sâm 2g, cam thảo 1g, can khương 1g, phụ tử 1g, đậu đen 5g, nước 600 ml. Tất cả đem sắc đến khi còn 200 ml thì chia thành 3 lần uống trong ngày.

Hy thiêm

Cây Hy thiêm còn được gọi là cỏ dĩ, cứt lợn, hy kiêm thảo, chó đẻ, hy tiên hay hổ cao,… Tên khoa học là Siegesbeckia orientalis L. Lưu ý: Cây Hy thiêm không phải là cây cứt lợn (Ageratum conyzoides L.) mà ta vẫn dùng để nấu với bồ kết gội đầu hay vò uống lá tươi để chữa bệnh đẻ xong máu chảy nhiều, rong kinh. Đây là một vị thuốc khác.

Theo các tài liệu ghi chép xưa, cây Hy thiêm có vị đắng, tính hàn, hơi độc, vào hai kinh can và thận. Cây chuyên được nhân dân sử dụng để làm thuốc chữa đau nhức, tê thấp, nhức xương, yếu chân, toàn thân bất toại, gân cốt nhức lạnh, lưng gối tê dại.

Phân bổ, thu hái và chế biến. Cây Hy thiêm mọc hoang ở khắp các tỉnh thành trên nước ta. Nó cũng mọc và được dùng ở cả Trung Quốc, Nhật Bản, Philipin, châu Úc và nhiều nước khác. Vì tác dụng chữa bệnh nhanh mà có nơi còn gọi loại cây này là “cỏ của trời”, “cây chữa bệnh nhanh”.

Người ta thường thu hái Hy thiêm khi nó chưa ra hoa, thường vào tháng 4-5 tùy vào từng địa phương. Cây đem về bó thành từng bó nhỏ, phơi khô trong mát mát hay ngoài nắng. Trong Bản thảo cương mục có ghi, Hy thiêm phải nấu và phơi 9 lần mới tốt, dùng tươi có thể gây nôn mửa.

Một số đơn thuốc có Hy thiêm dùng để chữa đau nhức xương khớp:

• Điều trị viêm khớp do phong thấp, tê tay, tê chân, đau nhức gân cốt: Hy thiêm 3 chỉ, Bạch mao đằng 3 chỉ, Xú ngô đồng hoặc Ngưu tất 5 chỉ. Sắc uống hằng ngày.
• Chữa tê mỏi, đau nhức xương: Bột Hy thiêm 10 lượng, bột Thiên niên kiện 3 lượng, bột Xuyên khung 2 lượng. Trộn lại làm thành viên, ngày uống 2 lần, mỗi lần 4-5 viên, uống cách xa bữa ăn.
• Dùng trị bệnh viêm đa khớp dạng thấp, phong thấp: Lấy 4 lượng Hy thiêm, sắc lấy nước cốt, thêm đường đen, cô lại thành cao. Chia làm 2 lần uống trong ngày, mỗi lần 1 chén trà nhỏ.

Trinh nữ

Cỏ trinh nữ hay còn gọi là cây xấu hổ, có tính hàn và vị ngọt. Người ta thường lấy rễ và cành lá để phơi khô, làm thuốc. Trong đông y thì cỏ này được dùng để hạ áp hay làm dịu cơn đau khá hữu hiệu.

Bài thuốc chữa bệnh xương khớp từ trinh nữ:

• Đem rễ cây trinh nữ đi thái mỏng, tẩm rượu rồi sao lại cho thơm
• Lấy khoảng 20 – 30g rễ trinh nữ đã sao, sắc với 400ml nước
• Sắc cho tới khi nước còn khoảng 100ml là được
• Uống 2 lần mỗi ngày

Ngải cứu

Ngải cứu là cây có hương thơm đặc biệt, vị đắng và tính ấm, có khả năng chữa trị nhiều bệnh. Riêng với đau lưng, gai cột sống thì cây giúp giảm đau rất hữu hiệu.

Bài thuốc chữa bệnh xương khớp bằng ngải cứu:

• Chuẩn bị một ít ngải cứu cùng dấm.
• Đem ngải cứu đi rửa sạch, giã nát rồi trộn với giấm đun nóng.
• Nằm úp, dùng hỗn hợp này xoa dọc xương sống trong 15 phút là được.

Thổ phục linh

Thổ phục linh còn gọi là củ khúc khắc, củ kim cang. Tên khoa học là Smilax glabra Roxb.

Thổ phục linh là vị thuốc được dùng trong cả đông y và tây y (tây y dùng với tên Salsepareille). Theo tài liệu xưa, Thổ phục linh có vị ngọt, nhạt, tính bình, vào 2 kinh can và vị. Thường được dùng để khử phong thấp, lợi gân cốt, chữa đau nhức xương khớp,…

Phân bổ, thu hái và chế biến. Cây Thổ phục linh cũng mọc hoang ở khắp nơi trên đất nước ta. Cây có thể thu hoạch quanh năm nhưng tốt nhất là vào mùa thu đông. Người ta đào lấy thân rễ, cắt bỏ những rễ nhỏ rồi rửa sạch. Khi rễ đang còn ướt thì thái mỏng sau đó phơi khô. Có nơi để nguyên cả củ để phơi.

Một số đơn thuốc có Thổ phục linh dùng để chữa phong thấp, thấp khớp:

• Thổ phục linh 20g, hy thiêm 16g, cỏ nhọ nồi 16g, ngưu tất 12g, ngải cứu 12g, thương nhĩ tử 12g. Sắc uống ngày một thang
• Thổ phục linh 16g, rễ tầm xuân 12g, rễ bưởi bung 12g, rễ cỏ xước 12g, rễ gấc 8g, lá cốt xay 8g, lá lốt 8g, rễ gai tâm xoong 4g. Sắc uống ngày 1 thang.
• Thổ phục linh 20g , hy thiêm 12g, ngưu tất 12g, lá lốt 12g. Sắc uống ngày một thang

Hy vọng bài viết trên đã mang đến những kiến thức bổ ích cho người đọc. Nếu cần thêm thông tin, bạn có liên hệ với chúng tôi qua

Nguồn bài viết:

1. https://tambinh.vn/cay-hy-thiem-vi-thuoc-giup-tieu-tan-benh-xuong-khop/
2. Sách: Những cây thuốc và vị thuốc Việt Nam – GS. TS. Đỗ Tất Lợi.